12-07-2025
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün
Reportyor.İnfo
Advertisement
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
Reportyor.İnfo
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax

RUSİYANIN PARÇALANMASININ İDARƏ EDİLMƏSİ– “Bu ölkə güman ediləndən də zəifdir”

18 Yanvar 2019, 13:51
Manşet
A A
RUSİYANIN PARÇALANMASININ İDARƏ EDİLMƏSİ– “Bu ölkə güman ediləndən də zəifdir”

Rusiyanın Ukraynaya davam edən hücumları və Qərb ölkələrində apardığı inadkar təxribatçılıq fəaliyyətləri onu göstərir ki, Vaşinqton və Brüssel Moskvanın imperiya səylərini cilovlaya bilməyib.
Məhdud sayda sanksiyalar Kremldə Qərbin zəifliyi barəsindəki mövcud təsəvvürləri gücləndirir. Rusiya güman ediləndən də zəifdir, Qərb isə təsvir olunduğundan daha güclüdr. Putin rejimi altındakı bu ölkə formalaşan demokratiyadan dayanıqsız avtoritarizmə keçid edib.
Rusiyanın çökməsinə səbəb ola biləcək və onun dağılmasından sonra meydana çıxacaq nəticələrin öhdəsindən gəlmək üçün Qərbə yeni strategiya lazımdır.
Hərçənd, Moskva qlobal rəqabət qabiliyyətli səviyyəyə çıxmaq üçün öz iqtisadiyyatını modernləşdirə bilməyib, amma Kreml dezinformasiyanın köməyi ilə Rusiyanın heç bir sahədə Amerikadan geri qalmayan güclü bir dövlət kimi təqdim olunması məsələsində nailiyyət əldə edə bilib.
Əsl həqiqətdə isə Rusiya çökmək həddindədir və bu ölkə özünün gücsüzlüyünü digər dövlətlərə təcavüz etməklə maskalayır. Rusiya iqtisadiyyatı durğun vəziyyətdədir. Dünya Bankının 2017-ci ildəki məlumatına əsasən adam başına düşən Ümumi Daxili Məhsulun (ÜDM) həcminə görə Rusiya 62-ci yerdə gedir.
Hətta Rusiyanın müdafiə büdcəsi də azalır və Amerikan hərbi büdcəsinin 10%-nə ancaq çatır. Enerji resurslarının qiymətinin aşağı düşməsinə görə infrastruktur deqradasiyaya uğrayıb, korrupsiya tüğyan edir və Qərbin maliyyə sanksiyaları üzündən dövlət gəlirləri azalır, həyat səviyyəsi aşağı düşür. Bütün bunlar cəmiyyətdəki münaqişələri gücləndirir, regional narazılıqları artırır.
Rusiyanın dağılmağa yaxın olmasını ortaya qoymaq üçün təkcə iqtisadi göstəricilərin yetərsiz olmasını söyləmək kifayət etmir. Amma sosial, etnik və regional narazılıqların güclənməsi onu göstərir ki, ölkənin parçalara ayrılması yaxınlaşır.
Rusiya güclü etnik və bəzi regionların özünəməxsusluq xüsusiyyətindən çıxa bilməyib. Çar və sovet irsinə görə Rusiya imperiya olaraq qalır.
Nəhəng Rusiya Federasiyası 85 subyektdən ibarətdir və onlardan 22-si rusların az yaşadığı respublikalardır. Bu respublikalar Şimalı Qafqazda və Volqaboyunda yerləşirlər. Bundan başqa çoxsaylı özünəməxsus xüsusiyyətə malik regionlar vardır ki, onlar Moskva ilə daha çox məsafə saxlayırlar.

Moskva regionların mərkəzdən hədsiz asılılığını ortadan qaldırmaq kursu tutmaq əvəzinə onların muxtariyyətini zəiflədir. Buna nümunə kimi “ruslaşdırmanı” irəliyə çəkmək üçün nəzərdə tutulmuş dil haqında yeni qanunu və həmçinin də, bir sıra regionların ləğvi və birləşdirilməsi planını göstərmək olar.
Təzyiq bütün ölkə üzrə artır. Kreml tərəfindən təyin olunan yerli qubernatorlar və Moskvanın regional resursları mənimsəməsi federativ subyektlərdəki ümumi narazılığı gücləndirir. Əslində isə, əgər, məsələn, Moskva faydalı qazıntılarla zəngin olan Uzaq Şərqdəki Saxa və Maqadan vilayətləri kimi regionları istismar etməsə, onda onlar tamamilə uğurlu müstəqil dövlətlər ola bilərlər.
Yeni dövlətlər federal büdcəsi kəskin azalan Moskvadan asılı olmadan qonşu ölkələrlə daha sıx iqtisadi və siyasi əlaqələrin qurulmasından fayda götürərlər.Tökülüb dağılan infrastruktur ona gətirib çıxarıb ki, Sibir əhalisi və Rusiyanın uzaq şərqi Moskvadan daha çox uzaqlaşır, bu isə nəticədə mərkəzdən ayrılma və suverenitet tələblərini gücləndirəcək.
Yaranacaq belə bir vəziyyətdə Qərbin hadisələrə müdaxiləsi vacibdir. Vaşinqton Sovet İttifaqının dağılması zamanı tətbiq etdiyi metodlara qayıtmalıdır. Bunun üçün o demokratiyanı, plüralizmi, azlıqların hüququnu, əsl federalizmi, mərkəzsizləşməni və Rusiyanın müxtəlif regionlarının, etnik qruplarının öz müqəddəratını müyyən etməsini dəstəkləməlidir.
Moskva Avropa Birliyini və NATO-nu parçalamaq məqsədiylə Avropadakı millətçi və separatçı partiyaları dəstəklədiyi bir vaxtda, Vaşinqton Rusiya Federasiyasının daxilində regional, etnik və öz müqəddaratının həll ediməsi məsələsində yardımçı olmalıdır. Bu Moskvanın dağıdıcı əməllərinə qarşı Qərbin lazımı qaydada reaksiya vermək qabiliyyətini göstərmək baxımından güclü siqnal olacaq.
Rusiya Federasiyasının dağılmasının faydalı olması sübutları məntiqlə izah edilməlidir. Rusiyanın yaşaması və həyatda qalması üçün federal demokratiya və güclü iqtisadiyyat vacibdir. Hal-hazırda demokratiya üfüqdə belə görünmür, iqtisadi şərtlər pisləşdikcə federal strukturlar daha idarəedilməz hal alacaq.
Parçalanma prosesini idarə etməkdən və dövlət sərhəddini aşa biləcək münaqişələrin ehtimalını azaltmaqdan ötrü, Qərb Rusiyanın müxtəlif regionlarıyla əlaqələr qurmalı və onların sülh yoluyla dövlət yaratmalarını dəstəkləməlidir.
Rusiyanın parçalara ayrılması nəticəsində baş verəcək hadisələrlə əlaqədar NATO-nun yarana biləcək təhlükələri və əlverişli imkanları görməsi, xüsusi şərtlərə və qeyri-adi vəziyyətlərə hazırlaşması gərəkdir. Xüsusən də Moskvanın avropalı qonşularını qorxulu ssenarilərdən qorumaq üçün lazımı təhlükəsizlik tədbirləri görülməlidir.
Rusiyanın bəzi regionları Finlandiya, Ukrayna, Çin və Yaponiya kimi dövlətlərlə birləşə bilər, çünki Moskva bu əraziləri keçmişdə həmin ölkələrdən zorla alıb. Şimalı Qafqaz, Volqaboyu, Sibir və Uzaq Şərq respublikaları Çin, Yaponiya, ABŞ və Avropa ilə əlaqələr quraraq tamamilə müstəqil dövlətlərə çevrilə bilərlər.
Rusiyanın parçalanmasına diqqət ayrılmaması Qərbin maraqlarına böyük hesabla ziyan vuracaq. Qəfil yarana biləcək geosiyasi sarsıntılardan və mümkün hərbi toqquşmalardan qaçmaq üçün Vaşinqton parçalanmanın dinc xarakter almasını nəzarətə götürməli və yeni yaranacaq ölkələrlə əlaqəyə girib onlara yardım etməlidir.
Sovet İttifaqının gözlənilməz çöküşü transformasiyaların baş verməsinin Kremlin dezinformasiya kampaniyasından asılı olmayaraq getdiyini göstərib və bu, indiki halda gələcək üçün yaxşı dərs olmalıdır.
(“The Hill”-ABŞ)

Əvvəlki yazı

Hafiz Hacıyevdən xanım jurnalistə təzyiqə sərt reaksiya: “Axırı Yediyarov kimi olacaq”

Sonrakı yazı

Mübariz Mənsimov Azərbaycan hakimiyyətinə meydan oxudu: “…üzərimə topla gəlsəniz,..”

“Tərəflər danışıqları davam etdirmək barədə razılığa gəliblər” – Rəsmi Bakı

“Tərəflər danışıqları davam etdirmək barədə razılığa gəliblər” – Rəsmi Bakı

10 İyul 2025, 15:19
Tramp Zelenskinin istədiyi silahların bəzilərini verməyə razılaşıb

Tramp Zelenskinin istədiyi silahların bəzilərini verməyə razılaşıb

10 İyul 2025, 15:03
Türkiyə MN 12 hərbçinin ölümü ilə bağlı iddialara aydınlıq gətirib

Türkiyə MN 12 hərbçinin ölümü ilə bağlı iddialara aydınlıq gətirib

10 İyul 2025, 15:00
Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin polkovniki güllələndi – Video

Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin polkovniki güllələndi – Video

10 İyul 2025, 14:58
Əbu-Dabidə liderlərin görüşü başa çatdı – Video

Əbu-Dabidə liderlərin görüşü başa çatdı – Video

10 İyul 2025, 14:48
Məhkəmə Tolik haqda şikayətlə bağlı qərar verdi

Məhkəmə Tolik haqda şikayətlə bağlı qərar verdi

10 İyul 2025, 14:46
Zooparkda şir qadına hücum edib, qolunu qopardı

Zooparkda şir qadına hücum edib, qolunu qopardı

07 İyul 2025, 14:30
Prezident onu rektor təyin etdi

Prezident onu rektor təyin etdi

07 İyul 2025, 14:27
Albinanın ölümü ilə bağlı yayılan xəbərə Mətbuat Şurasından – Reaksiya

Albinanın ölümü ilə bağlı yayılan xəbərə Mətbuat Şurasından – Reaksiya

07 İyul 2025, 14:15
“Azərişıq”ın 1 ayda 26, 3 milyonluq sifariş verdiyi şübhəli şirkət

“Azərişıq”ın 1 ayda 26, 3 milyonluq sifariş verdiyi şübhəli şirkət

07 İyul 2025, 13:59
DİN bu sahələr üzrə yeni təqaüd proqramı elan edir

DİN bu sahələr üzrə yeni təqaüd proqramı elan edir

07 İyul 2025, 13:36
Sabah leysan olacaq, dolu düşəcək

Sabah leysan olacaq, dolu düşəcək

07 İyul 2025, 13:20
DYP radarlarla bağlı müraciət yaydı

DYP radarlarla bağlı müraciət yaydı

07 İyul 2025, 12:59
Metan qazından zəhərlənərək ölən türkiyəli hərbçilərin sayı artdı

Metan qazından zəhərlənərək ölən türkiyəli hərbçilərin sayı artdı

07 İyul 2025, 12:52
Bakı metrosunda HƏYƏCANLI ANLAR: Ana və övladları eskalatordan yıxıldılar

Bakı metrosunda HƏYƏCANLI ANLAR: Ana və övladları eskalatordan yıxıldılar

07 İyul 2025, 12:47
Ödənilə bilinməyən bu borcları dövlət qaytaracaq – Qanun dəyişir

Ödənilə bilinməyən bu borcları dövlət qaytaracaq – Qanun dəyişir

07 İyul 2025, 12:36
Natiq Cəfərli atasını itirdi

Natiq Cəfərli atasını itirdi

07 İyul 2025, 12:29
İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

04 İyul 2025, 12:46
Ərdoğan Azərbaycandadır

Ərdoğan Azərbaycandadır

04 İyul 2025, 12:41
Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

04 İyul 2025, 12:39

Reportyor.info saytı gündəlik bülletenlər vasitəsi ilə siyasət, iqtisadiyyat, cəmiyyət, idman, mədəniyyət sahələri üzrə ölkədə və dünyada baş verən ən vacib hadisələri öz oxucularına operativ şəkildə çatdırır.

  • Ana Səhifə
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.