Ötən həftə İran-Əfqanıstan sərhədində baş verən kiçik miqyaslı münaqişədən sonra tərəflər gərginliyi azaltmağa çalışsalar da, yüksək temperatur və infrastrukturun kifayət qədər olmaması yeni böhranlara qapı açır. Bəs, Kabillə Tehran arasında müharibə qaçılmazdırmı, problemin mənbəyi nədir?
BU HƏFTƏ 43 DƏRƏCƏ
Kabil yaxınlığından başlayan Helmand çayı təxminən 1100 km məsafəni keçərək İrana çatır. Bununla belə, İran 1973-cü il müqaviləsi ilə tənzimlənən minimum su hüququnun yalnız 4 faizini aldığını iddia edir. Çay sularının çatdığı 3 milyon əhalisi olan Sistan və Bəlucistan əyalətində bu həftə havanın temperaturu 43 dərəcə Selsi olub. Yüksək temperaturla birlikdə son 30 ildə quraqlıqdan əziyyət çəkən ölkənin 97 faizi artıq kifayət qədər yağıntının olmamasından əziyyət çəkir. Oxşar şərtlər keçən il hökumət əleyhinə nümayişlərə səbəb oldu. Yeni xalq hərəkatından qorxan İran prezidenti İbrahim Rəisi ötən həftə Talibanı “hərbi seçim”lə hədələyib.
class=”medianet-inline-adv”>
İKİ KRİTİK AMİL
“Hürriyet”ə danışan Berlində yerləşən Elm və Siyasət Fondunun (SWP) tədqiqatçısı Həmidreza Əzizinin sözlərinə görə, rəisin sözləri Taliban tərəfində əks reaksiyaya səbəb olub. Əslində, bir həftədir ki, Taliban tərəfdarı olan sosial media hesablarında Tehrana qarşı müharibə çağırışları edilir. Lakin ekspertlər bunu iki səbəbə görə mümkünsüz hesab edirlər:
İranda 3 milyon əfqan qaçqının olmasına diqqət çəkən Əzizi, “Əgər Kabil və Tehran arasında gərgin qarşıdurma olarsa, bu qaçqınlar İran daxilində ciddi iğtişaşlara səbəb ola bilər. “İran administrasiyası bunu nəzərə almalıdır. İki ölkənin sərhəd xəttinin 900 km olduğuna diqqət çəkən iranlı ekspert professor Abdolrasool Divsallar, “Taliban dövlət deyil. Onunla müharibəyə getmək bütün sərhədi təhlükəsiz və terror aktlarına açıq edəcək”. Xüsusilə yay aylarında yeni gərginliklərin ola biləcəyi bildirilsə də, bunun kütləvi savaşa çevrilməsi gözlənilmir.
