“Dövlət Gömrük Komitəsi (DGK) sədri Səfər Mehdiyev, rəqəmlərdən azacıq başı çıxan birinə göstərsəniz izah edəcək sizə. Çünki sizin başınız və savadınız yalnız oğurlamağa işləyir”.
Reportyor.info xəbər verir ki, bunu AĞ Partiya funksioneri Mətləb Aslanov qeyd edib. O, yazıb ki, rəsmi göstəricilərə görə ölkənin 2019-2020 illərdəki tədiyyə balansında idxalat:
-2019-cu ildə Neft-qaz sektoru üçün 3 milyard 198 milyon yəni toplam İDXALATIN 17%-ni, digər sahələr (İSTEHLAK) üçün isə 16 milyard 71 milyon yəni toplam İDXALIN 83%-ni təşkil edir.
– 2023-ci ildə isə bu rəqəmlər sırasıyla Neft-qaz sahəsi üçün 3 mlyrd 98 mlyon(18%), digər sahələr üçün isə 13 milyard 720 mlyon(4 rüb rəqəmləri tam müəyyən olunmadığına görə ilk 3 rübün toplamı 3-ə bölünərək 4-ə vurulub) təşkil edir.
DGK-nin rüsümlarını nəzərə alaraq 0%-ə düşən Neft-qaz idxalını nəzərə almadan DİGƏR sahələr (istehlak) ilə bağlı büdcə ödəmələrini rəqəmlər üzərindən hesablayaq.
Öncəliklə, DGK-nın rüsüm faizlərinə düşən məbləğ əlimizdə olmadığına(əslində bəyan edilməlidir) görə 0%-in xaricində qalan 3%,5%,10% və 15% rüsum faizlərinin ən yaxşı hal olaraq (şikayətlər var ki, aşağı faizlilər belə 15% üzərindən “prixod” olunur) ortalamasını yəni 8.25% əsas alacayıq.
Belə ki, 2019-cu ildə DGK-nın büdcəyə verdiyi sadəcə rüsum rəqəmi 900 milyon manat təşkil edir ki, bu 0%-ə düşməyən idxalatını 5.6%-ə qarşılıq gəlir. Halbuki, ortalama 8.25%-i əsas aldığımızda -2.65% ortalıqda görünməməktədir.
Bu görünməyən faiz manatla 425 milyon 924 mindir. Lori desək, Mərkəzi Bankın tikdirəcəyi binanın məbləği qədərdir”.
M.Aslanov yazıb ki, 2020-ci ildə isə DGK-nın büdcəyə verdiyi rüsum rəqəmi 950 milyon manat təşkil edir: “Ki, bu 0%-ə düşməyən idxalatın 6.92%-ə qarşılıq gəlir.
Halbuki, yenə də ortalama 8.25%-i əsas aldığımızda – 1.33% ortalıqda görünməməktədir. Yenə, bu görünməyən faizin manatla ifadəsi 181 milyon 911 min manatdır.
2 ilə toplam ortada görünməyən məbləğin toplamı təxminən 608 milyon manatdır. Bu büdcəmizin təxminən 2,4%-ə faizinə yaxın rəqəmdir.
Nəzər alaq ki, rüsum işi ƏDV**-dən fərqli olaraq şəxsi insiyatifanın da müdaxilə edə biləcəyi bir işdir və işin içinə “şəxsiyyətlər” girəndə, təbiəti gərəyi, sui-istifadələr orta çıxır.
Məsələn 15%-ə düşən bir məhsulu 10%-ə salmaq üçün 1% xərcləmək kimi. Nəticədə 11% olacağına görə 4% qabağa düşmək olur.
Aylıq milyon manatlıq dövriyyə edən şirkətləri nəzərə alsaq, 4%-in nə qədər önəmli olduğu daha aydın anlaşılar”.
Gülay
