İnsan beyni haqqında çox şey hələ də sirr olaraq qalsa da, elm adamları uzun müddətdir ki, düşüncələrimiz, duyğularımız və davranışlarımız bir-birinə siqnal ötürən və bununla da beynin bölgələri arasında əlaqə yaratmağa imkan verən milyardlarla bir-birinə bağlı neyronların nəticəsidir.
BEYNİN ŞEKLİ NERONLARDAN DAHA FƏALİYYƏTLİDİR
Dünən “Nature” jurnalında dərc edilən bir araşdırma bu geniş yayılmış fikrə etiraz edir və beynin forması, ölçüsü və əyrilərinin neyronlardan daha çox düşüncələrimizə, duyğularımıza və davranışlarımıza təsir etdiyini göstərir.
Avstriyalı alimlərdən ibarət tədqiqat qrupu 255 nəfərlə apardıqları təcrübədə barmaqlarını bir-birinə yumşaq bir şəkildə vurmaq və əvvəllər göstərilən fotoşəkili xatırlamaq kimi sadə işləri yerinə yetirən insanların MRT-ni tədqiq ediblər.
class=”medianet-inline-adv”>
10 MİN FƏRQLİ İNSANIN BEYNİNİN FƏALİYYƏT XƏRİTƏSİ İNCELE OLUNUR
Daha sonra komanda 10.000 müxtəlif insanın beyin fəaliyyətinin xəritələrini təhlil etdi, dünya üzrə mindən çox təcrübədən topladı və beyin ölçüsü və formasının beyin dalğalarına necə təsir etdiyini simulyasiya edən kompüter proqramı yaratdı.
Nəticələri neyron əlaqələri ilə bağlı əvvəlki kompüter nəticələri ilə müqayisə edən elm adamları tədqiqatlarının əvvəlki modeldən daha yaxşı nəticə verdiyini müşahidə ediblər.
Tədqiqatın aparıcı müəllifi, Avstraliyanın Monaş Universitetinin elmi işçisi Ceyms Panq gölməçədə dalğalar əmələ gətirən çınqıllara misal çəkərək beyin formasının əhəmiyyətini izah edib. “Hovuzun ölçüsü və forması bu dalğaların təbiətini müəyyən etməyə kömək edir.” bəyanat verdi.
BEYNİN ŞEKLİNİN GÜÇLÜ TƏSİRİ VAR
Pang, araşdırmalarının neyronlar arasındakı əlaqənin əhəmiyyətini qiymətləndirmədiyinə, əksinə beynin həndəsəsinin beyin fəaliyyətində daha əhəmiyyətli rol oynadığını irəli sürdüyünə diqqət çəkdi:
class=”medianet-inline-adv”>
“Tədqiqat göstərir ki, forma daha güclü təsir göstərir. Bu, əlaqənin vacib olmadığı anlamına gəlmir.”
Fərziyyələrinin böyük üstünlüklə gəldiyini qeyd edən alim beynin formasını ölçməyin neyronlar arasındakı siqnalları ölçməkdən daha asan olduğunu ifadə edərək, bunun araşdırılmağa dəyər bir mövzu olduğunu vurğulayıb.
BÜTÜN ALİMLƏR RAZI DEYİL
Pang fərziyyənin şizofreniya və ya depressiya kimi xəstəliklərin tədqiqinə töhfə verəcəyini irəli sürsə də, bütün elm adamları buna əmin deyillər.
Vaşinqton Universitetinin nevrologiya professoru David Van Essen, beyin forması nəzəriyyəsinin on ildən artıqdır gündəmdə olduğuna diqqət çəkdi. “Bunun mübahisəli bir nəzəriyyə olduğunu söyləmək azlıq olardı. Nəzəriyyənin zamanın sınağına tab gətirdiyini görmək üçün sınaqdan keçirilməlidir.” bəyanat verdi.
class=”medianet-inline-adv”>
Van Essen həmçinin xəbərdarlıq etdi ki, MRT skan edən cihazlar mükəmməl alət deyil və BEYNİN təbiətini etibarlı şəkildə tuta bilməz.
