Azərbaycan türk dövlətləri ilə münasibətlərə mühüm əhəmiyyət verir. Son illərdə prezident İlham Əliyevin Mərkəzi Asiya ölkələrinə səfərləri müntəzəm xarakter alıb. Bu isə öz növbəsində ölkələrarası əlaqələrin inkişafına, yeni əməkdaşlıq imkanlarının yaranmasına gətirib çıxarıb.
Azərbaycanın sıx tarixi əlaqələrə malik olduğu türk dövlətlərindən biri də Qazaxıstandır. Azərbaycan və qazax xalqları arasında mövcud olan mədəni və dini ortaqlıqlar iki ölkə arasındakı əlaqələrin əsasını təşkil edir.
Təsadüfi deyil ki, hazırda Qazaxıstanda iki yüz minə qədər azərbaycanlı yaşayır. Azərbaycan və Qazaxıstan Respublikaları arasındakı diplomatik əlaqələr 1992-ci ilin avqust ayının 30-dan yaradılıb. 1993-cü ilin yanvarında Qazaxıstanın Azərbaycanda, 2004-cü ilin martında isə Azərbaycanın bu ölkədə səfirlikləri fəaliyyətə başlayıb.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin müstəqil Azərbaycanın rəhbəri kimi Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayevlə ilk görüşü isə 1994-cü il oktyabrın 19-da türk dövlətləri başçılarının ikinci Zirvə görüşündə baş tutub. Həmin görüşdə iki ölkə arasında münasibətlərin inkişafı perspektivlərini müzakirə edilib.
1996-cı ilin sentyabrında isə Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev Azərbaycana rəsmi səfər edib. Səfər zamanı Heydər Əliyevin və Nursultan Nazarbayevin iştirakı ilə Azərbaycan və Qazaxıstan nümayəndə heyətləri arasında siyasi-iqtisadi əməkdaşlığın yeni inkişaf istiqamətləri mövzusunda danışıqlar keçirilib.
Heydər Əliyevin Qazaxıstana 2001-ci il səfəri zamanı isə Xəzərin dibinin bölüşdürülməsinə dair hüquqi statusunun müəyyənləşdirilməsi baxımından çox ciddi əhəmiyyət kəsb edən saziş imzalanıb.
Ulu öndərin Qazaxıstan-Azərbaycan münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələri danılmazdır. Təsadüfi deyil ki, məhz bu töhfələrinə görə 1997-ci ildə Ümummilli liderə Əl-Fərabi adına Qazax Milli Dövlət Universitetinin fəxri doktoru diplomu, 1998-ci ildə isə “Astana” dövlət medalı təqdim olunub.
Prezident İlham Əliyevin isə Qazaxıstana ilk rəsmi səfəri 2004-cü ildə olub. Səfər zamanı iki ölkə arasındakı iqtisadi münasibətlər, xüsusilə Xəzərin karbohidrogen ehtiyatlarının dünya bazarına nəql edilməsi sahəsində əməkdaşlıq məsələlərinə dair geniş fikir mübadiləsi aparılıb.
İlham Əliyev öz çıxışlarında dəfələrlə Türkdilli dövlətlərlə əlaqələrin inkişaf etdirilməsinin prioritet məsələlərdən biri olduğunu qeyd edib. Dövlətimizin başçısı, həmçinin bu ölkələrlə nəqliyyat, enerji və digər sahələrdə əməkdaşlığın genişləndirilməsinin vacibliyini bildirib.
Ümumiyyətlə, Azərbaycan və Qazaxıstan prezidentlərinin son illər qarşılıqlı yüksək səviyyəli səfərləri ikitərəfli münasibətlərə müsbət təsirini göstərib. İkitərəfli əlaqələrə gəldikdə qeyd etmək yerinə düşər ki, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş Füzuli şəhərində Qazaxıstan hökumət tərəfindən Kurmanqazı adına Yaradıcılığın İnkişafı Mərkəzi tikilib. Bundan əlavə, Qazaxıstanda Ulu Öndər Heydər Əliyevin həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş sənədli film çəkilib və nümayiş olunub. Ulu Öndər Heydər Əliyevin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş sənədli filmdə Qazaxıstan-Azərbaycan dostluq münasibətlərinin inkişafında Ümummilli Liderin xidmətlərindən bəhs edilir. Ekran əsərində hər iki ölkənin siyasi, dövlət və ictimai xadimlərinin Ulu öndərlə bağlı xatirələri öz əksini tapıb.
Dostluq münasibətlərini nümayiş etdirən digər məqamlardan biri də Qazaxıstanda Ulu Öndərin adını daşıyan küçənin olmasıdır.
Ölkələrimiz arasında ikitərəfli münasibətlərin inkişafında ticarət-iqtisadi əlaqələr xüsusi yer tutur. Ötən il ölkələrimiz arasında ticarət dövriyyəsi 598,47 milyon dollar təşkil edib.
Bütün bunlarla yanaşı, iki ölkə arasında neft və neft məhsullarının ticarəti sahəsində uğurlu əməkdaşlıq davam etdirilir. Buraya Qazaxıstan mənşəli xam neftin Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft boru kəməri ilə dünya bazarına çatdırılması, Qazaxıstan mənşəli xam neftin Azərbaycanda emalı, Qazaxıstan mənşəli xam neftin dünya bazarına təchizatı və sair daxildir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Qazaxıstana 2023-cü il 10 apreldəki səfəri zamanı müttəfiq və qardaşlıq münasibətləri, əmtəə dövriyyəsi, beynəxalq müstəvidə qarşılıqlı dəstək mövzusunda bəyanatla çıxış etmişdir. Səfər çərçivəsində qeyri kommersiya, media, elm və mədəni əməkdaşlıq sahəsində bir çox sənədlər imzalanmışdır.
Qazaxıstan xalqı hər iki Qarabağ müharibəsi zamanı Azərbaycana dəstək nümayiş etdirib. Böyük qazax mütəfəkkiri Oljas Süleymenov 1990-cı ildə SSRİ Ali Sovetinin sessiyasında rus-erməni şovinizminə qarşı çıxış edərək Azərbaycanın haqq səsini dünyaya çatdırıb.
Vətən müharibəsi dövründə isə Qazaxıstan dövləti, bütün qazax xalqı haqq-ədalətin yanında olub, ölkəmizin haqlı mübarizəsini dəstəkləyib.
Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, ortaq soykök və tarixi-mədəni əlaqələrə malik ölkələrimiz arasındakı münasibətlər bundan sonra da hər iki xalqın və dövlətin maraqlarına uyğun inkişaf edəcək və genişlənəcəkdir.
Tükəzban Həsənova
Abşeron rayon Heydər Əliyev Mərkəzinin direktoru
