08-07-2025
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün
Reportyor.İnfo
Advertisement
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
Reportyor.İnfo
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax

ABŞ FÖVQƏLDÖVLƏTDİR, AMMA BİR O QƏDƏR DƏ YOX… – 2019-cu il sülh və sakitlik gətirməyəcək!

08 Yanvar 2019, 10:44
Manşet
A A
ABŞ FÖVQƏLDÖVLƏTDİR, AMMA BİR O QƏDƏR DƏ YOX… – 2019-cu il sülh və sakitlik gətirməyəcək!

Trampın Əfqanıstan və Suriya kimi müharibə meydanlarından əsgərlərini geri çəkmək istəyinin və NATO barəsində “müttəfiqlərimiz bizim hesabımıza yaşayırlar” sözlərinin arxasında özünü getdikcə biruzə verən maliyyə çatışmazlığı yatır.

ABŞ xarici siyasət dairəsinin “məktəb”lərindən birində deyilir: “Gəlin bizim milli maraqlarımıza birbaşa təsir etməyən regiondan çıxıb gedək və resurslarımızı Çin və Rusiya kimi güclərin önünün alınmasına sərf edək”.

Əgər ABŞ adı çəkilən regionlardan geri çəkilərək, öz strateji təsir zonasını digər böyüyən güclərə buraxacaqsa, onda ilk baxışda məntiqli görünən bu yanaşmaya görə, nəinki böyüyən digər güclərin qarşısı alınacaq, əksinə münaqişə daha da genişlənəcək.

Tarix göstərir ki, təsir zonası uğrunda rəqabətə başlayan dövlətlər hadisələr üzərində nəzarəti itirərək qarşılıqlı səhvlər üzündən müharibəyə səbəb ola biləcək qüsurlu həlqə yaradırlar.

– Strateji genişlənmə

Klassik geosiyasətin müəyyənləşdirici xüsusiyyətinə əsasən qlobal hökmranlıq baxımından mühüm region sayılan Avrasiya məkanında Çin sürətli dəmir yolları magistralı, avtomobil yolları, portlar, elektrik stansiyaları, neft-qaz kəmərləri kimi layihələri maliyyələşdirərək, dövlətin iqtisadi və strateji ehtiyaclarına müvafiq təsir zonası yaratmağa cəhd göstərir.

İndiyədək Çin dövləti bu layihəyə 400 milyard dollar yatırıb və 100-dən artıq müştərək layihələrin həyata keçirilməsi üçün 86 ölkə ilə razılığa gəlib.

Çin, həmçinin kapitalist imperializm ekspansiyasının klassik vasitələrindən istifadə edir. Çin kreditlər və maliyyə infrastruktur layihələr vasitəsilə qısa müddət ərzində ölkələri hədsiz borca sürükləyib. Ölkələr kreditləri qaytarmaqda çətinliklər çəkəndə, Çin onların qarşısına tələblər siyahısı qoyur və bu yolla bəzi strateji obyektlərin istehsal haqlarını öz nəzarəti altına keçirir.

Çin oxşar vasitlərlərdən istifadə etmək yoluyla Yaxın Şərqə də müdaxiləyə hazırlaşır. Pekin Suriyadakı silahlı islamçı uyğurları məhv etmək üçün Əsəd administrasiyasına hərbi yardım göstərməyə başladı və indi Çin kapitalı Suriyanın bərpası prosesini maliyyələşdirməyə başlayıb. Çin, həmçinin “Bir zolaq-bir yol” layihəsi vasitəsilə İran, İraq və Suriyanı öz təsir zonasına salmağa girişib.

2017-ci ildə Afrika ölkələrinə 110 milyard dollarlıq kredit verən Çin hakimiyyəti minerallarla və təbii resurslarla zəngin olan bu qitədə oxşar strategiyanı tətbiq etməyə çalışır.

Yaxın on il ərzində 19 Afrika ölkəsinin iqtisadi böyümə tempinin orta hesabla 5% olacağı gözlənilir. 2020-ci ildə isə Afrika ölkələrinin ümumi istehlak potensialı 14 trilyon dollara çatacaq ki, bu da regionun əhəmiyyətini daha da artırır.

– ABŞ-ın hüdudları

ABŞ prezidenti Donald Tramp qoşunlarını münaqişə zonalarından çıxarmaqla maliyyəyə qənaət edir. Amerika prezidentinin milli təhlükəsizlik məsələləri üzrə müşaviri Con Bolton 13 dekabrda Afrika ilə bağlı yeni strategiyanı açıqlayıb. Bolton Afrika strategiyasını təqdim edən zaman Çini yeni müstəmləkəçilik siyasəti yürütməkdə ittiham edib. O, qeyd edib ki, Çinin Afrikada istifadə etdiyi kreditlər vasitəsilə ölkələri özünə bağlamaq taktikası ABŞ-ın strateji maraqlarına təhlükədir.

“Kato İnstitu”ndan Duq Bendou “National İnterest” dərgisində Amerikanın bir trilyon dollara çatmağa başlayan müdafiə büdcəsi və bu templə artan büdcə kəsiri barəsində yazıb: “ABŞ hər yerdə polis rolunda çıxış edə bilməz, çünki iflas etmək durumundadır”.

İndi belə görünür ki, ABŞ administrasiyası Afrika ilə daha yaxından maraqlanacaq. Lakin öz çıxışının bir yerində Bolton etiraf edib ki, ABŞ-ın Çin qədər maliyyə imkanları yoxdur. Əgər Amerika Çinin artan təsirinə strateji təhlükə kimi baxırsa və bu təhlükəni ortadan götürmələri üçün onların çinlilər kimi maliyyə imkanları (yumşaq güc) yoxdursa, belə halda amerikanların hərbi resurslardan və “Blackwater” (sərt güc) kimi özəl hərbi şirkətlərə söykənməkən başqa yolları qalmır.

ABŞ prezidenti dənizaşırı münaqişələrdən əsgərlərinin geri çəkəcəyini bəyan etdiyi bir vaxtda Amerikanın silahlar haqqındakı tanınmış “Recoil” jurnalının sonuncu nömrəsində bütün səhifə boyunca “Blackwater”in dərc edilmiş “Biz gəlirik” elanı bunu göstərmirmi?

Bu arada isə AKP Türkiyəsi öz bölgəsində kürd məsələsini həll etmədən yenə də böyük güclər arasında sıxışıb qalmırmı?

Anlaşılan odur ki, 2019-cu il sülh və sakitlik gətirməyəcək və həyəcanlı il olacaq.

Ergin Yıldızoğlu
(“Cumhuriyet” qəzeti -Türkiyə)

Əvvəlki yazı

“RÜFƏT ASLANLI HAQDA CİNAYƏT İŞİ AÇILIB” – “Tam sağlam olan bankı müflis elan edib”

Sonrakı yazı

Vəkilindən Mehmanla bağlı AÇIQLAMA

Zooparkda şir qadına hücum edib, qolunu qopardı

Zooparkda şir qadına hücum edib, qolunu qopardı

07 İyul 2025, 14:30
Prezident onu rektor təyin etdi

Prezident onu rektor təyin etdi

07 İyul 2025, 14:27
Albinanın ölümü ilə bağlı yayılan xəbərə Mətbuat Şurasından – Reaksiya

Albinanın ölümü ilə bağlı yayılan xəbərə Mətbuat Şurasından – Reaksiya

07 İyul 2025, 14:15
“Azərişıq”ın 1 ayda 26, 3 milyonluq sifariş verdiyi şübhəli şirkət

“Azərişıq”ın 1 ayda 26, 3 milyonluq sifariş verdiyi şübhəli şirkət

07 İyul 2025, 13:59
DİN bu sahələr üzrə yeni təqaüd proqramı elan edir

DİN bu sahələr üzrə yeni təqaüd proqramı elan edir

07 İyul 2025, 13:36
Sabah leysan olacaq, dolu düşəcək

Sabah leysan olacaq, dolu düşəcək

07 İyul 2025, 13:20
DYP radarlarla bağlı müraciət yaydı

DYP radarlarla bağlı müraciət yaydı

07 İyul 2025, 12:59
Metan qazından zəhərlənərək ölən türkiyəli hərbçilərin sayı artdı

Metan qazından zəhərlənərək ölən türkiyəli hərbçilərin sayı artdı

07 İyul 2025, 12:52
Bakı metrosunda HƏYƏCANLI ANLAR: Ana və övladları eskalatordan yıxıldılar

Bakı metrosunda HƏYƏCANLI ANLAR: Ana və övladları eskalatordan yıxıldılar

07 İyul 2025, 12:47
Ödənilə bilinməyən bu borcları dövlət qaytaracaq – Qanun dəyişir

Ödənilə bilinməyən bu borcları dövlət qaytaracaq – Qanun dəyişir

07 İyul 2025, 12:36
Natiq Cəfərli atasını itirdi

Natiq Cəfərli atasını itirdi

07 İyul 2025, 12:29
İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

04 İyul 2025, 12:46
Ərdoğan Azərbaycandadır

Ərdoğan Azərbaycandadır

04 İyul 2025, 12:41
Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

04 İyul 2025, 12:39
Səssizliyin musiqisi: Röya’dan akustik “Ağlama”

Səssizliyin musiqisi: Röya’dan akustik “Ağlama”

04 İyul 2025, 12:35
Zemfira Hüseynbəyli bayram tədbirinə 38 000 manatlıq briliant kolye ilə gəldi

Zemfira Hüseynbəyli bayram tədbirinə 38 000 manatlıq briliant kolye ilə gəldi

04 İyul 2025, 12:32
Konstitusiya Məhkəməsinin 4 yeni hakimi

Konstitusiya Məhkəməsinin 4 yeni hakimi

04 İyul 2025, 12:25
Gəncədə kuryer qəzaya düşdü

Gəncədə kuryer qəzaya düşdü

04 İyul 2025, 12:23
Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

04 İyul 2025, 12:20
Telefonda oyun oynamaq istəyib, anası vermədiyi üçün bıçaqlayıb”

Telefonda oyun oynamaq istəyib, anası vermədiyi üçün bıçaqlayıb”

02 İyul 2025, 17:15

Reportyor.info saytı gündəlik bülletenlər vasitəsi ilə siyasət, iqtisadiyyat, cəmiyyət, idman, mədəniyyət sahələri üzrə ölkədə və dünyada baş verən ən vacib hadisələri öz oxucularına operativ şəkildə çatdırır.

  • Ana Səhifə
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.