“Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti”ndə əfv sözünün izahı günah və qüsuru nəzərə almama, günah və təqsirdən keçmə, günahı bağışlama kimi göstərilib.
Ümumiyyətlə beynəlxalq təcrübədə Əfv sanki müvafiq hərəkət heç baş verməmiş kimi şəxsi iddia edilən cinayət və ya digər hüquq pozutunsundan azad edən hökumət qərarı kimi başa düşülür. Bir çox dövlətlərin diksiyalarında şəxsin əfv olunması onun bağışlanması, yəni, şəxsin cəmiyyətə olan borcunu ödəməsi kimi qeyd olunur. Dünya ölkələrində, Kanada, Fransa və Çili kimi ölkələrdə əfv daha geniş miqyaslı tətbiq edilir. Beynəlxalq təcrübədə ən tanınmış əfv aktı kimi İsrail höküməti tərəfindən 300 nömrəli avtobusda baş vermiş cinayətkar üzvlərin hələ ittiham olunmazdan əvvəl nümunəvi təhsillərini və digər xarakterlərini əsas götürərək prezident tərəfindən verilmiş əfv hazırda dünya praktikasında ilk və qeyri-adi əfv olaraq diqqətlərdə qalmaqdadır. Bir çox ölkələrdə olduğu kimi, Azərbaycanda da əfv verilməsi Azərbaycan Respublikasının Prezidentinin səlahiyyətləri çərçivəsindədir.
Belə ki, həm 18 iyul 2001-ci ildə təsdiq edilmiş “Əfvetmə haqqında Əsasnamə”yə əsasən əfv etmə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin müstəsna səlahiyyəti olmaqla, fərdi qaydada müəyyən edilən şəxslər barədə tətbiq olunur. Əfvetmə, bir qayda olaraq, həmin əsasnamənin müddəalarına uyğun olaraq həyata keçirilir. Əfvetmə haqqında qərar Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə rəsmiləşdirilir. Həmin əsasnaməyə görə, əfvetmə Azərbaycan Respublikası məhkəmələri tərəfindən məhkum edilmiş şəxslərə və ya başqa dövlətlərin məhkəmələri tərəfindən məhkum olunmuş və cəzalarını Azərbaycan Respublikasında çəkən Azərbaycan Respublikası vətəndaşlarına, əcnəbilərə və vətəndaşlığı olmayan şəxslərə tətbiq edilə bilər. Əfvetmə haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sərəncamı ilə: məhkum cəzasının qalan hissəsini çəkməkdən azad edilə bilər; məhkuma təyin olunmuş cəzanın müddəti azaldıla bilər və ya məhkumun cəzasının çəkilməmiş hissəsi daha yüngül cəza növü ilə əvəz edilə bilər.
Sonuncu dəfə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 16 mart 2019-cu il tarixdə imzaladığı “Məhkum edilmiş bir sıra şəxslərin əfv olunması haqqında” sərəncamı ümumilikdə 431 nəfərə şamil olunmuş, azadlıqdan məhrumetmə cəzasına məhkum olunmuş 399 nəfər cəzasının çəkilməmiş hissəsindən azad edilib”.
Bütün bunları bilən və kifayət qədər nəzəri savada malik olan dustaq həmçinin qeyd edir ki, əfv verilməsi zamanı şəxsin cəmiyyətə və dövlətə qarşı olan davranışları onun nümunəviliyi nəzərə alınmalıdır.
“16 mart 2019-cu il tarixdə sonuncu verilmiş əfv zamanı bir neçə şəxs əfv olundu. Bu siyahıda Əli İnsanov da var idi. Həmin şəxsin cəmiyyətə və dövlətə hansı müsbət xeyirlərinin olması və ya hansı nümunəvi davranışlarının nəzərə alınması bütün dustaqlar üçün sual doğurmaqdadır”.
Dustaq həmçinin qeyd edir ki, həmin şəxsin əfv olunaraq azadlığa çıxdığından sonra dövlətə və əfv sənədini imzalamış cənab prezidentə qarşı qərəzli mövqeyi və sərt çıxışları xoşagəlməz əlamətdir: “Belə ki, sabiq nazirin çıxışları nə cəmiyyət arasında, nə də“Oğru”aləmində düzgün qəbul edilmir”.
RəşadAğayev
8 saylı Cəzaçəkmə Müsəssisəsində cəzaçəkən
Discussion about this post