ABŞ və Şimali Koreyanın bayraqları səhnədə yan-yana düzülüblər. Əks tərəflərdən iki nəfər səhnəyə çıxaraq bir-birinin əlini sıxır. Fotoqraflar şəkil çəkirlər və bu iki şəxs yenidən gedirlər. Bunlar bütün dünyanın həmin iki nəfər haqqında danışdığı mənzərənin xülasəsidir.
Bu görüş Kim Çen In üçün bəraət anı idi. Onun nüvə silahı ilə əlaqədar məntiqli və ağıllı siyasəti öz təsdiqini tapdı. Şimali Koreyanın Stalinin tikdirdiyi həbs düşərgələrindən çox az fərqlənən düşərgələrində yüz minlərlə insan məhv olub. Belə kiçik, kasıb, həm də bir qədər ac ölkə Birləşmiş Ştatlarla bərabər səviyyədə danışıqlar aparır. Əgər Kim özünün nüvə proqramını irəliyə sürməsəydi və nüvə başlıqlı raketlərin uçuş vasitələrini təkmillədirməsəydi, onda prezident Tramp belə bir görüşə gəlməzdi.
Sinqapurdan çəkilmiş fotolar Kimə mühüm problemləri həll etməyə kömək edir. Bütün diktatorlar təhlükəsiz deyildir, mütləq diktatorlar isə digərləri ilə müqayisədə heç təhlükəsiz deyillər. Bir neçə il bundan öncə Kim düşünülmüş şəkildə dayısını öldürərək, qalan elitanı rəqibinin zenit pulemyotu qarşısında necə tikə-tikə parçalanmasını müşahidə etməyə məcbur etdi. Qorxu və dəhşət hakimiyyətə göndərilən mesajlardan biridirsə, digər üsul stimullaşdırma, heyranlıq duymaq və iltifat göstərməkdir. Bayraqlar və əl sıxışması Kimin legitimliyini möhkəmləndirir və onun hakimiyyətdən salınmasını mürəkkəbləşdirir.
Tramp üçün bu obraz bir neçə digər növ problemləri həll edir. Hüquqi baxımdan onun legitimliyi şübhə doğurmur. Hal-hazırda Trampı narahat edən məsələlər var. İqtisadiyyatla bağlı incə məsələlərdə və təhlükəsizliyin qorunmasında dağıdıcılıqdan başqa heç nəyə nail olunmayıb. Öncəki müqavilələr, institutlar barəsində “G-7” sammitində verilmiş sakitləşdirici bəyanatlar yalnız bir neçə gün bundan əvvəl olub. Bu arada isə Sinqapurda Tramp mürəkkəb məsələləri müzakirə etmədiyi üçün nə isə əldə edə bilməyib. Ümumiyyətlə isə hər hansı intellektual səylər barəsində söhbət belə getmir: fotoşəkillər, əl sıxışması və kamerlar qarşısında bir neçə söz demək sövdələşmə hissiyatı olan insan obrazının “sülh” istəməsidir.
Sinqapurdan çəkilən fotoşəkillər Tramp üçün çox mühümdür, çünki bu obrazları onun özü yaradıb. Müttəfiqləri ilə görüşdə Tramp sözlərinə nəzarət etmir və insanlara diqqət yetirmir. Doğrudan da “Böyük yeddilik”dəki acıqlı görüşün fəlakətli simvoluna çevrilən fotoşəkil, təbii ki, Trampın işi deyil. Almaniyalı fotoqrafın çəkdiyi şəkildə kansler Angela Merkel masaya tərəf əyilərək Amerika prezidenti ilə uşaq valideyni qarşısında dayanırmış kimi dayanaraq söhbət edir.
Amma Sinqapurda əksinə, Tramp kameraları nəzarət altında saxlayırdı, hətta bilərəkdən Sinqapur televiziyasına üstünlük verirdi. O, özünün bu bacarığından həzz alırmış kimi əlində kamera tutmuş jurnalistə deyir: “Sizin çəkdiyiniz foto yaxşı çıxırmı?”
O ki qaldı görüşdən çıxan nəticəyə, ümumilikdə deyə bilərik ki, heç bir nəticə yoxdur!
İmzalanmış yekun sənəd əvvəlki yayğın razılaşmanın sadəcə təkrarıdır. Bu sənəd keçmişdəki razılaşmada olduğu kimi, hər hansı konkretlikdən uzaq şəkildə “nüvə silahının ləğvi”ni vəd edir.
Bu onu göstərir ki, gələcəkdə danışıqlar barəsində danışıqlar davam edəcək. Amma indi bu, sadəcə Amerika-Şimali Koreya danışıqları idi.
Əgər vaxtilə hər hansı Amerikan prezidenti – istər respublikaçı, istərsə də demokrat olsun – bu qədər çəkilən zəhmətdən sonra belə az nəticə əldə etməklə vətənə dönərdisə, yəqin ki, təhqir kimi olardı.
Lakin Tramp və Kimın reallıq barəsində öz versiyaları var və onlar siyasət meydanında qalmaq istəyən iki personadır. Onların hər birinin təbliğat maşını var və bu maşın böyük uğur barəsində car çəkəcək. Tərəfdarları onları gurultulu şəkildə alqışlayacaq. Hətta ölkələri bu məsələdə böyük uğur qazanmasalar da, amma onların hər biri öz şəxsi uduşlarını əldə edirlər. Bu mənada yanaşsaq, Trampın söylədiyi kimi, ”görüş həqiqətən də fantastik idi”…
(“The Washington Post”)
Discussion about this post