04-07-2025
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün
Reportyor.İnfo
Advertisement
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
Reportyor.İnfo
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax

TRAMP TÜRKİYƏ HAQQINDA NƏ DÜŞÜNÜR? –Türkiyəsiz Suriyada uğur qazanmaq mümkün deyil – TƏHLİL

25 Dekabr 2018, 10:28
Manşet
A A
TRAMP TÜRKİYƏ HAQQINDA NƏ DÜŞÜNÜR? –Türkiyəsiz Suriyada uğur qazanmaq mümkün deyil – TƏHLİL

Sərdar Turqut,

“Habertürk”ün Vaşinqton təmsilçisi, 24 dekabr 2018-ci il

 

Yazıya çox iddialı bir başlıq qoyduğumu anlayıram. Çünki çox yaxınında olan insanların belə, çətin anladığı bir Prezidentin Türkiyə haqqında nə düşündüyünü anlatmağa girişmək olduqca iddialı bir işdir. Ona görə də, bu yazının necə ortaya çıxdığını da açıqlamalıyam.

Prezidentin Türkiyə haqqında düşünərkən ağlına nələrin gəldiyini üç fərqli başlıca qaynaq vasitəsilə yoxladım.

1. Bu şəhərdə ABŞ-ın ortaya düşüncə qoyan quruluşlarına hakimiyyətin bir parçası olaraq baxılır. Başqa sözlə, Türkiyə ilə bağlı qurumları olan düşüncə quruluşları hakimiyyətin ölkəmiz haqqında olan düşüncə prosesinin tam mərkəzindədirlər.

2. Bu şəhərdə işləməyə ilk dəfə 1992-ci ildə başladım. O dövrdə vəzifə müddətim bitdikdən sonra da əlaqələrimi heç kəsmədim. Bu əlaqələr sayəsində o günlərdə çoxsaylı, xüsusilə neokon meylli bürokratlarla çox sıx və yaxın təmas imkanlarım oldu. O insanların, demək olar ki, hamısı, – indi mənim kimi yaşlı insanlar olsalar da, – hakimiyyətlə çox yaxın əlaqələrə malikdirlər. Məsələləri çox yaxşı bilirlər və mənimlə söhbət etməyə də, köhnə dostları kimi, önəm verirlər.

3. Onların yaxından tanıdığı milli təhlükəsizlik sahəsinin jurnalistlərilə mən də tanış oldum və hətta qurduğumuz bir qrupla hər həftə görüşərək, Vaşinqtonda pərdə arxasında baş verənləri müzakirə edirik.

Tanış olduğum bu köhnə bürokratların hələ də hakimiyyət daxilində əlaqələri var. Mən Türkiyə ilə əlaqədar hər hansı bir vəzifəli şəxslə təmas qurmaqda çətinlik çəkərkən ya onlar, ya da jurnalist dostlarım mənə yardımçı olurlar.

Bilirəm, bu, qeyri-adi haldır, lakin…

Ümumiyyətlə, bir jurnalistin öz xəbər qaynaqları və iş üslubu ilə bağlı belə açıqlamalar verməsi qeyri-adi haldır, lakin bugünkü mövzu ilə əlaqədar buna məcbur oldum. Oxucu qarşısındakı məsuliyyətim bunu tələb edir. Ona görə də, bu yazıya atdığım başlıq iddialı kimi görünsə də, əslində, belə deyil. Çünki yuxarıda qeyd etdiyim səbəblərə görə, Prezidentin Türkiyə haqqında düşünərkən öz yaxınında olan şəxslərə söylədiklərini anlama imkanına sahibəm.

Prezident Tramp, Prezident Ərdoğanla telefon danışığından sonra hərbçilərin geri çəkilməsi haqqında daha rahat şəkildə qərar aldı. Çünki qərar alarkən, əslində, sıradakıları da düşünürdü:

1. Prezident Tramp, Türkiyənin Suriyada daha öncə həyata keçirdiyi iki hərbi hərəkatı da (“Fərat qalxanı” və “Zeytun budağı”) çox bəyənmişdi. Öz bürokratları onlara qarşı çıxdığı halda, həmin hərəkatları uğurlu hesab etmişdi. Çünki Prezident Tramp, hərbi qüvvələrinə trilyonlarla dollar xərcləyən ABŞ-ın xilas etdiyini söylədiyi hər bir bölgədə (Məsələn, Raqqa, Mosul) öz arxasında böyük bir dağıntı buraxdığını və bu dağıntının da bölgədə Amerikanı daha da yalnızlaşdırdığını görürdü.

Əksinə, Türkiyə reallaşdırdığı hərbi hərəkatlarla xilas etdiyi bölgələrdə mülki əhaliyə qarşı çox diqqətli davranırdı. Onların zərər görməməsi üçün əlindən gələni edirdi. Türkiyə, yaşayış yerlərində, mümkün olduqca, az dağıntı olmasına səy göstərirdi. Hərbi hərəkat başa çatdıqda isə Türkiyə, mülki həyatla, infrastrukturla birlikdə, yerli əhalinin normal həyata keçişini sürətlə həyata keçirirdi.

ABŞ isə öz nəzarətində olan bölglərdə bunu heç cür edə bilmədi. Bu da Trampı çox narahat etdi.

 

“Yumşaq güc”ün önəmi

 

2. Beləliklə, Türkiyənin bölgədəki “yumşaq güc”ü (“soft power”) çox artdı. Türkiyə, bölgə xalqları arasında ən çox güvənilən güc halına gəlməyə başladı. Xüsusilə gənclər bölgəyə müəllim və həkim göndərən, məktəb və xəstəxana açan, təhsil və tibb xidməti, elektrik verən Türkiyəyə sevgi hissi duyurlar.

3. Ayrıca, Prezident Tramp, yaxında bölgədə iki önəmli prosesin – (Suriya – tərc.) konstitusiyanın işlənib hazırlanması və ölkənin bərpa edilməsinin başlayacağını da düşünür. Prezident Tramp, Türkiyənin içində olmadığı halda, bu proseslərin hər ikisinin də uğurlu olmayacağını görür və bilir. O, bu müddət ərzində ABŞ-ın bölgədə Rusiya qarşısında söz sahibi ola bilməsi üçün Türkiyə ilə əlaqəli işləməsinin lazım olduğunu da görür.

 

Yenidən bərpa prosesində logistikanın önəmi

 

4. İş adamı olan Tramp, Suriyanın yenidən qurulmasının nə qədər böyük bir proses olacağını çox yaxşı bilir.Prezident Tramp, bölgəyə baxdıqda və yerli xalqın davranışlarını gördükdə, Türkiyənin yenidənqurma işinin içində olmadığı təqdirdə, bu işin imkansız olacağını aydın şəkildə gördü.

Bütün bunları nəzərə alan Prezident Tramp, Prezident Ərdoğanla telefon danışığından sonra çox xoşlamadığı bəzi komandanların, onların fantaziyalarının arxasınca getmək yerinə, böyük dövlət ənənələri, bölgədə müdhiş ideoloji liderlik gücü, dünyanın ən güclü ordularından birinə sahib və güclü infrastrukturu olan Türkiyə kimi bir dövlətlə əlaqəli şəkildə hərəkət etmək haqqında rahatlıqla qərar aldı.

Sonda mənim üçün çox önəmli olan bir şeyi də əlavə etmək istəyirəm. Prezident Ərdoğanın ətrafındakı bu işi idarə etməyə məsul olan kadrlar prosesi çox uğurla idarə etdilər. Xüsusilə “Xaşuqcı cinayəti” sonrasında göstərilən peşəkarlıq və idarəçilk, həqiqətən, inanılmazdı.

Tərcümə Strateq.az-ındır

Əvvəlki yazı

Birinci vitse-prezidentin Katibliyi bəyanat yaydı:”Mehriban Əliyeva heç bir sosial şəbəkə istifadəçisi deyil”

Sonrakı yazı

Bakı Polisi reydlərə başladı –Xeyli sayda partlayıcı oyuncaq və pirotexniki vasitə aşkarlandı

İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

04 İyul 2025, 12:46
Ərdoğan Azərbaycandadır

Ərdoğan Azərbaycandadır

04 İyul 2025, 12:41
Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

04 İyul 2025, 12:39
Səssizliyin musiqisi: Röya’dan akustik “Ağlama”

Səssizliyin musiqisi: Röya’dan akustik “Ağlama”

04 İyul 2025, 12:35
Zemfira Hüseynbəyli bayram tədbirinə 38 000 manatlıq briliant kolye ilə gəldi

Zemfira Hüseynbəyli bayram tədbirinə 38 000 manatlıq briliant kolye ilə gəldi

04 İyul 2025, 12:32
Konstitusiya Məhkəməsinin 4 yeni hakimi

Konstitusiya Məhkəməsinin 4 yeni hakimi

04 İyul 2025, 12:25
Gəncədə kuryer qəzaya düşdü

Gəncədə kuryer qəzaya düşdü

04 İyul 2025, 12:23
Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

04 İyul 2025, 12:20
Telefonda oyun oynamaq istəyib, anası vermədiyi üçün bıçaqlayıb”

Telefonda oyun oynamaq istəyib, anası vermədiyi üçün bıçaqlayıb”

02 İyul 2025, 17:15
Vəkillər Kollegiyası Akademiyasının adı dəyişdirildi

Vəkillər Kollegiyası Akademiyasının adı dəyişdirildi

02 İyul 2025, 17:10
“Polis bundan sonra da Vətənə və xalqa şərəflə xidmət edəcək”

“Polis bundan sonra da Vətənə və xalqa şərəflə xidmət edəcək”

02 İyul 2025, 17:09

Rusiyanın güc strukturlarının əməkdaşları yenidən Yekaterinburqdakı “Baku Plaza”ya gəliblər

30 İyun 2025, 19:22

Paşatəpə tarixi abidəsində arxeoloji tədqiqat işləri aparılır

30 İyun 2025, 19:18
Volodimir Kreydenko: Ukrayna Yekaterinburqda baş verən vəziyyətlə bağlı ağrını və ədalətli qəzəbi yaxşı başa düşür

Volodimir Kreydenko: Ukrayna Yekaterinburqda baş verən vəziyyətlə bağlı ağrını və ədalətli qəzəbi yaxşı başa düşür

30 İyun 2025, 19:09
Ərdoğan Azərbaycana gələcək

Ərdoğan Azərbaycana gələcək

30 İyun 2025, 19:06
Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı

Bəylər Eyyubov PTX-nin rəisi vəfizəsindən çıxarıldı

30 İyun 2025, 19:01
PTX-nin rəisi təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir?

PTX-nin rəisi təyin olunan Fərid Əsgərov kimdir?

30 İyun 2025, 18:57
Aİ səfirindən Rusiyadakı soydaşlarımıza qarşı zorakılığa reaksiya

Aİ səfirindən Rusiyadakı soydaşlarımıza qarşı zorakılığa reaksiya

30 İyun 2025, 18:50
Azərbaycanla Ukrayna arasında konsulluq məsləhətləşmələri aparılıb, protokol imzalanıb

Azərbaycanla Ukrayna arasında konsulluq məsləhətləşmələri aparılıb, protokol imzalanıb

30 İyun 2025, 18:47
DİN-dən “Sputnik-Azərbaycan”dakı əməliyyatla bağlı

DİN-dən “Sputnik-Azərbaycan”dakı əməliyyatla bağlı

30 İyun 2025, 18:39

Reportyor.info saytı gündəlik bülletenlər vasitəsi ilə siyasət, iqtisadiyyat, cəmiyyət, idman, mədəniyyət sahələri üzrə ölkədə və dünyada baş verən ən vacib hadisələri öz oxucularına operativ şəkildə çatdırır.

  • Ana Səhifə
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.