Reportyor
  • Manşet
  • Siyasət
  • Rəsmi
  • Gündəm
  • Sosial
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • Əyalət
  • Kriminal
  • SEÇMƏ
  • İdman
  • Şou
Reportyor
  • Manşet
  • Siyasət
  • Rəsmi
  • Gündəm
  • Sosial
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • Əyalət
  • Kriminal
  • SEÇMƏ
  • İdman
  • Şou
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
Reportyor
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
Əsas səhifə Araşdırma

Nizami Gəncəvi harada anadan olub?

2021-01-16
in Araşdırma
0
Nizami Gəncəvi harada anadan olub?
0
Paylaşılıb
104
Oxunub
Facebook-da paylaş"Twitter"-də paylaş

Bənzər Yazılar

Bahar Muradovanın şübhəli tenderləri – Yeni yaranmış şirkətlə 200 minlik müqavilə

Xalq meyvə-tərəvəz ala bilirmi: bazarlarda bahalaşma – Foto

AZAL şefinin həyat yoldaşından 7.7 milyonluq yatırım (SİYAHI)

Zaur Əliyev, dosent
Dünya şöhrətli Nizami Gəncəvinin harada anadan olması barədə bir çox müzakirələr aparılır. Dünya elminə və poeziyasına əvəzolunmaz töhfələr verən Nizami Gəncəvinin guya Qaxın Qum, İran alimlərinin iddiasına görə isə İranın Qum şəhərində anadan olması barədə fikirlər səslənir.
Bunu iddia edənlər də Hacı Lütf Əli bəy “Ataşkadah” bioqrafik əsərinə istinad edirlər. Nizami Gəncəvinin Qum şəhərində anadan olmasını iddia edən Hacı Lütf Əli bəy “İsgəndərnamə” əsərinin ikinci hissəsi olan “İqbalnamədə” şairin
Gəncə dənizində olsam da pünhan,
Yerim Qum şəhridir, yurdum Qohestan.
Təfrişdə Ta adlı bir kənd dayanıb,
Nizami ad-sanı ordan qazanıb! – misrasını əlində əsas tutaraq dahi şairin Gəncədə anadan olmamasını yazır.
Bundan sonra da bu informasiyadan çıxış edərək XVIII əsrdən başlayaraq dünya şərqşünaslığı ilə yaxşı tanış olan insanlar İranı Nizaminin vətəni hesab etməyə başladılar. Lakin kimsə bu misranın orjinalını və doğurdanmı Nizami Gəncəvinin əsərində belə bir sitatın olmasının ardınca düşmədən onu fars və İran şairi hesab etməyə başlayıblar.
Birincisi, coğrafiyaya nəzər salsaq görərik ki, İran ərazisində Qohestan deyilən bir yer yoxdur. İkincisi isə Qum Nizami Gəncəvinin şəhər adlandırdığı kriteriyalara uyğun gəlmir. O zaman Qum balaca bir kənd idi və onun böyük şəhər olması mümkün deyildi. Qaxın Qum kəndi də o illərdə elə böyük bir yer deyildi və şəhər kimi onun barəsində heç bir məlumat yoxdur. Bunun üçün alim olmaq lazım deyil, eləcə coğrafi yerlər haqqında google.az-da axtarış aparmaq kifayət edər ki, məlumat əldə edə biləsiniz.
Uzun illər Nizami Gəncəvinin İran şairi olması bir çox şərqşünas alimlərin əsərində qeyd edilməyə başladı. Bu alimlər ən etibarlı mənbə olan Nizaminin orta əsr bioqraflarının hamısı, xüsusilə Aufi Sədidəddin (XIII əsr), Dövlətşah Səmərqəndi (XV əsr) və s.) şairin doğulduğu şəhər kimi, onun bütün ömrü boyu yaşadığı və vəfat etdiyi Gəncə şəhərində anadan olub fikirlərini görməzdən gəldilər. Bu anlaşımazlıq uzun zaman çəkəcək idi ki, XX əsrin birinci yarısında məşhur rus şərqşünası akademik Y.E.Bertels mövzunu araşdırmaq qərarına gəlməsəydi. Məhz o, Nizami Gəncəvinin bütün əsərlərini, xüsusilə “İsgəndərnamə” əsərini ciddi-ciddi tədqiq edib, sübut etdi ki, Hacı Lütf Əli bəyin iddia etdiyi kimi yuxarıda qeyd etdiyim “Qum şəhərindəm adlı” sətirlər Nizaminin həmin əsərinin digər əlyazmalarda, o cümlədən erkən köçürülən versiyalarında yoxdur, yəni bu sətirlər şairin “İskəndərnamə” əsərinə ideoloji motivlərdən irəli gələrək təəssübkeş İran mirzələri tərəfindən əlavə olunub və açıq-aşkar saxtalaşdırmadır.
Akademik öz tədqiqat əsərində yazır: “Nizaminin ən qədim əlyazmalarında, 763-cü (1360-cı il) il tarixli hicriyə aid Parisdəki Milli Kitabxanda olan əlyazmalarında bu sətir də yoxdur”.
Onun ardınca akademik Y.Kraçkovski, akademik A.E.Krımski, Azərbaycan alimləri H.Arazlı, C.Heyət, R.Əliyev və başqaları “İsgəndərnamə” əsərinin orjinallarını tədqiq edərək dahi şairin Azərbaycanın Gəncə şəhərində anadan olmasını sübut etdilər. Lakin həmin illər sovet elmi dünya miqyasına tam çıxmamışdı və II Dünya müharibəsinin başlaması, Qərb alimlərinin akademik Y.E.Bertelsin əsərlərinə çıxışı olmaması bu sübutun onlara çatmamasına səbəb yaratdığı üçün onlar Nizamini İran şairi kimi qələmə verməkdə davam etdilər. Lakin elmdə vicdanlı alimlər də var, İranda Nizami Gəncəvinin əsərlərinin üzünü köçürən zaman qəsdən saxtakarlıq edən və onun İranda anadan olmasını “təsdiqləyən” şəxslərdən fərqli olaraq əsl elmi tədqiqat aparan İran ədəbiyyatşünaslarından V.Dəstgerdi haqlı olaraq Nizaminin Qumda anadan olmadığını, “İsgəndərnamə” əsərinin üzünün köçürülməsi zamanı Qumda anadan olması barədə fikirlərin sonradan mirzələr tərəfindən salındığını iddia edir. Nizaminin ilk tədqiqatçısı V.Dəstgerdi göstərir ki, şairin əvvəlki nüsxələrində Qumla əlaqəli beyt olmayıb.
Nizaminin Qaxın Qum şəhəri ilə bağlı versiyalara gəldikdə isə şairin yubileyi ərəfəsində görkəmli şərqşünaslar R.Əliyev və A.Sarovlu Azərbaycan höküməti tərəfindən Qax rayonu Qum kəndinə məsələyə aydınlıq gətirmək üçün ezam olunurlar. Qayıdıb gəldikdən sonra onlardan hesabat tələb edəndə cavab bu olub ki, Qum kəndi kiçik bir kənddir və guya Nizaminin “Qum şəhərində” anadan olması barədə “böyük şəhər Qum” bura ola bilməz.
Nizami Gəncəvi özü “Sirlər xəzinəsi” dastanının 179-cu səhifəsində konkret anadan olduğu yeri qeyd edir: “Mən Gəncədəyəm, indi İraq məndən uzaqdadır”
“Qum şəhəri Qəhrestanı” məhəlləsinə gəldikdə isə bu onun əsərlərinin sürətini köçürən şəxslərin artırmalarıdır. Çünki, Nizami əsərlərinin ojrinal nüsxələrndə belə bir şey yoxdur. Konkret olaraq qeyd edək ki, Nizami əsərlərinin XVI əsrdə və sonralar köçürülmüş nüsxələrində “İsgəndərnamə”nin “İqbalnamə” hissəsinin bir yerində şair Gəncədən danışan zaman fikir yarımçıq kəsilərək Qumla bağlı dörd misra qəsdən artırılıb.
PaylaşTweetYollaYollaPaylaşQR oxut
Bizim Video
Əvvəlki yazı

Ərdoğan: "Türkiyə bundan sonra da Azərbaycana dəstək verəcək"

Sonrakı yazı

Vazgen Manukyan "Ermənistan ordusunun bərpasına azı 2-3 il lazımdır"

Sonrakı yazı
Vazgen Manukyan “Ermənistan ordusunun bərpasına azı 2-3 il lazımdır”

Vazgen Manukyan "Ermənistan ordusunun bərpasına azı 2-3 il lazımdır"

Ordusu olmayan ölkələr: Onları kim və necə qoruyur? (SİYAHI)

Ordusu olmayan ölkələr: Onları kim və necə qoruyur? (SİYAHI)

“Ermənilər bu heykəlləri bizə pulla satıblar” – Prezident

"Ermənilər bu heykəlləri bizə pulla satıblar” - Prezident

Discussion about this post

Bizə Qoşulun

  • 21.1k Üzvs
  • 11.9k Abunəs
  • 1.2k Abunəs

Son Xəbərlər

“Deyilənləri dərk etmək, fikrini çatdırmaq iqtidarında deyil” – Elmar Vəliyevə nə olub?

“Deyilənləri dərk etmək, fikrini çatdırmaq iqtidarında deyil” – Elmar Vəliyevə nə olub?

2021-03-05
Gəncədə şəhidlərə hörmətsizlik: Bayraqlar zibil qutularına atıldı (VİDEO)

Gəncədə şəhidlərə hörmətsizlik: Bayraqlar zibil qutularına atıldı (VİDEO)

2021-03-05
Vilayət Eyvazovdan yeni təyinat

Vilayət Eyvazovdan yeni təyinat

2021-03-05
Müsavatdan İlqar Məmmədova reaksiya – Ağ edib…

Müsavatdan İlqar Məmmədova reaksiya – Ağ edib…

2021-03-05
Xəzər İH-də əməliyyat: Şöbə müdiri həbs edildi – Foto

Xəzər İH-də əməliyyat: Şöbə müdiri həbs edildi – Foto

2021-03-05
“Heç kimdən asılı deyilik” – İlham Əliyev

“Heç kimdən asılı deyilik” – İlham Əliyev

2021-03-05
BNA: Paytaxtın əksər yerləri tıxacdır – Foto

BNA: Paytaxtın əksər yerləri tıxacdır – Foto

2021-03-05
İcra hakimiyyətində əməliyyat: Şöbə müdiri həbs edildi

İcra hakimiyyətində əməliyyat: Şöbə müdiri həbs edildi

2021-03-05
Həbsdə olan qazi azadlığa buraxıldı

Həbsdə olan qazi azadlığa buraxıldı

2021-03-05
Leyla Abdullayeva Ermənistan XİN-ə cavab verdi

Leyla Abdullayeva Ermənistan XİN-ə cavab verdi

2021-03-05
Mehriban Əliyeva YAP sədrinin birinci müavini təyin olundu

Mehriban Əliyeva YAP sədrinin birinci müavini təyin olundu

2021-03-05
Pandemiyanın bitəcəyi tarix açıqlandı

Pandemiyanın bitəcəyi tarix açıqlandı

2021-03-05
İlqar Məmmədov YAP-dakı dəyişikliklərdən danışdı: “Bizdən öyrənirlər“

İlqar Məmmədov YAP-dakı dəyişikliklərdən danışdı: “Bizdən öyrənirlər“

2021-03-05
Ermənistan Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində iştirak etməyəcək

Ermənistan Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində iştirak etməyəcək

2021-03-05
Mübariz Mənsimova 5 il şərti cəza kəsildi

Mübariz Mənsimova 5 il şərti cəza kəsildi

2021-03-05
Bakıda güclü külək əsəcək (XƏBƏRDARLIQ)

Bakıda güclü külək əsəcək (XƏBƏRDARLIQ)

2021-03-05
Bəzi icra başçıları YAP-dakı vəzifələrini itirdi (ADLAR)

Bəzi icra başçıları YAP-dakı vəzifələrini itirdi (ADLAR)

2021-03-05
Prezident: “Heç vaxt bizi tam qane etməyən razılaşma ilə barışmayacağıq”

Prezident: “Heç vaxt bizi tam qane etməyən razılaşma ilə barışmayacağıq”

2021-03-05
Əli Əhmədov yenidən YAP-ın sədr müavini oldu

Əli Əhmədov yenidən YAP-ın sədr müavini oldu

2021-03-05
Şənbə gününün havası açıqlandı

Şənbə gününün havası açıqlandı

2021-03-05

Seçmə

  • Bütün
  • SEÇMƏ
“Deyilənləri dərk etmək, fikrini çatdırmaq iqtidarında deyil” – Elmar Vəliyevə nə olub?
SEÇMƏ

“Deyilənləri dərk etmək, fikrini çatdırmaq iqtidarında deyil” – Elmar Vəliyevə nə olub?

2021-03-05
Bahar Muradova YAP Qadınlar Şurasının sədri oldu
SEÇMƏ

Bahar Muradova YAP Qadınlar Şurasının sədri oldu

2021-03-05
Vasif Talıbov qurultaya maskasız gəldi – Foto
Banner

Vasif Talıbov qurultaya maskasız gəldi – Foto

2021-03-05
Bahar Muradovanın şübhəli tenderləri – Yeni yaranmış şirkətlə 200 minlik müqavilə
Araşdırma

Bahar Muradovanın şübhəli tenderləri – Yeni yaranmış şirkətlə 200 minlik müqavilə

2021-03-05
Korrupsiya faktları YAP-ın nüfuzuna xələl gətirib – MDHP sədri
SEÇMƏ

Korrupsiya faktları YAP-ın nüfuzuna xələl gətirib – MDHP sədri

2021-03-04
REAL funksioneri Abel Məhərrəmova multfilm dedi
SEÇMƏ

REAL funksioneri Abel Məhərrəmova multfilm dedi

2021-03-04
Reportyor

Baş redaktor: Arifə Əliyeva Vahid qızı
Reportyor.info saytının redaksiyası ilə əlaqə:
Telefon - (99477) 399-55-66

Votsap - (99455) 3490491

Email - reportyor.info@gmail.com

Follow Us

Kateqoriyalar

  • Araşdırma
  • Banner
  • Cəmiyyət
  • Dünya
  • Gündəm
  • İdman
  • Idman
  • Köşə
  • Kriminal
  • Manşet
  • Rəsmi
  • SEÇMƏ
  • Siyasət
  • Sosial
  • Şou
  • Təhsil
  • Uncategorized
  • Əyalət

Son əlavələr

“Deyilənləri dərk etmək, fikrini çatdırmaq iqtidarında deyil” – Elmar Vəliyevə nə olub?

“Deyilənləri dərk etmək, fikrini çatdırmaq iqtidarında deyil” – Elmar Vəliyevə nə olub?

2021-03-05
Gəncədə şəhidlərə hörmətsizlik: Bayraqlar zibil qutularına atıldı (VİDEO)

Gəncədə şəhidlərə hörmətsizlik: Bayraqlar zibil qutularına atıldı (VİDEO)

2021-03-05
  • About
  • Advertise
  • Privacy & Policy
  • Contact

© 2020 Qurdqanli Design.

© 2020 Qurdqanli Design.