12-07-2025
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün
Reportyor.İnfo
Advertisement
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
Reportyor.İnfo
Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax

MİLYARDLIQ SİLAH BİZNESİ- İŞİD-in qoyub qaçdığı silah-sursatın izləri hansı ölkələrə gedib çıxır?

13 Mart 2018, 00:41
Dünya
A A
MİLYARDLIQ SİLAH BİZNESİ- İŞİD-in qoyub qaçdığı silah-sursatın izləri hansı ölkələrə gedib çıxır?

“Deutsche Welle”, (Almaniya)

 

İŞİD terror təşkilatı hərbi planda məğlubiyyətə uğradı. Suriya və İraqın ekstremistlərin nəzarətində olan əraziləri (təqribən 100 min kvadratkilometrlik sahə) tamamən azad olundu. İŞİD üzərində qələbə üçün 60 ölkənin təmsil olunduğu beynəlxalq antiterror koalisiyasına 3 ildən artıq vaxt lazım oldu. Savaşın ən ağır zərbələrini mülki əhali yaşadı. Raqqa – bir vaxtlar İŞİD-in paytaxt elan etdiyi şəhər dağıntılar altında qaldı. İraqın Mosul, Ramadi və Tikrit şəhərləri  xarabalığa çevrildi.

İŞİD terrorçularının adıçəkilən əraziləri bu qədər müddətə öz nəzarətləri altında saxlamaları heç də təsadüf deyildi. Bu, təkcə onların fanatizmi yox, həm də silah-sursatının gücünə mümkün olmuşdu. Bu silahların əhəmiyyətli hissəsi Avropa Birliyində, xüsusən də Şərqi Avropa ölkələrində istehsal edilib. Sonradan ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı üzərindən münaqişə bölgəsinə daxil olub.  

Bu qənaətə Britaniyanın qeyri-hökumət təşkilatı “Conflict Armament Research”ün (CAR) hesabatından gəlmək olar. Qanunsuz silah dövriyyəsinin araşdırması ilə məşğul olan təşkilatın ekspertləri 2014-cü ilin iyulundan 2017-ci ilədək Suriya və İraqda işləyiblər.

 

Bolqarıstanın tank əleyhinə raketi…

 

İŞİD Suriya və İraqdan çəkiləndə döyüş bölgələrində özlərindən sonra silah-sursat qoyub. CAR-ın əməkdaşları həmin ərazilərdə araşdırma apararkən Kobani ilə Bağdad arasında 2 min silah və 40 mindən çox hərbi sursat aşkarlayıblar. Və onların harada istehsal olunduğunu, münaqişə bölgəsinə hansı marşrutla gəldiyini müəyyənləşdirməyə çalışıblar.

Hesabatın əsas müəllifi Demen Spliters xaricdə satılan silahların İŞİD-in arsenalına necə sürətlə daxil olmasından heyrətə gəldiyini deyir. Məsələn, Bolqarıstan istehsalı olan tank əleyhinə raket ABŞ-a 2015-ci ilin dekabrında çatdırılıb. Cəmi iki ay sonra – Ramadinin terrorçulardan təmizlənməsi zamanı bu raket İŞİD-in qoyub qaçdığı silahların arasında aşkarlanıb. 

İŞİD-çilərin bu silahları necə əldə etdiyi (döyüş zonasından ələ keçirdiyi, rəqib qruplaşmalardan satın aldığı və s.) hələ ki qeyri-müəyyən qalır. 

Tank əleyhinə raketin marşrutu qismən izlənilə bilər. Eyni zamanda Boqarıstan “Conflict Armament Research”ə bu raketin ABŞ-a satılması faktını təsdiqləyib. Tank əleyhinə raket ABŞ-ın “Kiesler Police Supply” şirkətinə satılıb. Qaydalara görə, ixrac lisenziyasında ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinin istifadəçi deklarasiyası əksini tapıb. Bu sənəd amerikalı hərbçilərin silahı üçüncü ölkəyə satmayacağının təminatıdır. Lakin göründüyü kimi, ABŞ sözünü tutmayıb və nəticədə bu silah Yaxın Şərqdə aşkarlanıb.

Demen Spliters hesab edir ki, bu, avropalı istehsalçıların əsas müştəriləri sayılan silah imperatorlarının – ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanının Avropadan silah ixracını tənzimləyən əsas qaydalara əməl etmədiyinin təsdiqidir.

 

Açar bəndlərdən biri – Səudiyyə

 

“Amnesty International”ın əməkdaşı Patrik Uilken əmindir ki, nəqliyyat zəncirinin bütün halqaları bilirdilər ki, sənədlərə baxmayaraq, silahlar sonda Suriya və İraq ərazisinə gedəcək. Şərqi Avropada istehal olunan silahlar Səudiyyə Ərəbistanına gedir, oradan da Suriyada döyüşən qruplaşmaların əlinə keçirdi. 

Suriyadakı savaşa qədər Ər-Riyad Şərqi Avropa ölkələrindən silah alışına xüsusi diqqət ayırmırdı. Səudiyyə rəhbərliyi əsasən Qərbi Avropa və ABŞ-dan silah almağa üstünlük verirdi.

CAR ekspertləri müəyyən ediblər ki, İŞİD-in arsenalındakı silahların əksəriyyəti Bolqarıstanda istehsal olunub, sonradan Səudiyyəyə satılıb. Bundan başqa, hələ 2016-cı ildə Korrupsiyanı və mütəşəkkil cinayətkarlığı araşdırma mərkəzi (OCCRP) və Araşdırmaçı jurnalistlərin Balkan birliyi (BİRN) bir tərəfdən Orta və Şərqi Avropanın səkkiz ölkəsi, o biri tərəfdən Səudiyyə Ərəbistanı, İordaniya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və Türkiyə arasında inkişaf edən silah biznesini ortaya qoyan birgə araşdırma aparıb.

Məlum olub ki, 1,2 milyon avroluq “Kalaşnikov” avtomatları, pulemyotlar, raket komleksləri Bəşər Əsədə qarşı vuruşan suriyalı yaraqlıların əlinə keçib, oradan da İŞİD terrorçularına.

Patrik Uilkenin sözlərinə görə, CAR-ın hesabatı bir daha ortaya qoydu ki, Şərqi Avropa ölkələri və ABŞ suriyalı yaraqlılara aktiv şəkildə silah ötürür. Və bunu Səudiyyə Ərəbistanı ərazisindən istifadə etməklə həyata keçirir: “Əgər silah regiona gəlib çıxıbsa, onun son olaraq kimin əlinə keçəcəyinə nəzarət etmək qeyri-mümkündür”. 

Demen Spliters də hesab edir ki, əgər üçüncü ölkə Suriya və İraq münaqişəsində iştirak edən qruplaşmalardan birinə silah ötürürsə, bu, son nəticədə İŞİD-in hərbi qüdrətini artırmağa xidmət edir.

Tərcümə Strateq.az-ındır

Əvvəlki yazı

RUS KƏŞFİYYATININ QƏTLƏ YETİRDİYİ MÜHACİRLƏR –Qorxunc ölümlərin sayı 20-yə çatır – Araşdırma

Sonrakı yazı

Lənkəran Dövlət Universitetində yeni prorektor təyinatı olub

“Tərəflər danışıqları davam etdirmək barədə razılığa gəliblər” – Rəsmi Bakı

“Tərəflər danışıqları davam etdirmək barədə razılığa gəliblər” – Rəsmi Bakı

10 İyul 2025, 15:19
Tramp Zelenskinin istədiyi silahların bəzilərini verməyə razılaşıb

Tramp Zelenskinin istədiyi silahların bəzilərini verməyə razılaşıb

10 İyul 2025, 15:03
Türkiyə MN 12 hərbçinin ölümü ilə bağlı iddialara aydınlıq gətirib

Türkiyə MN 12 hərbçinin ölümü ilə bağlı iddialara aydınlıq gətirib

10 İyul 2025, 15:00
Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin polkovniki güllələndi – Video

Ukrayna Təhlükəsizlik Xidmətinin polkovniki güllələndi – Video

10 İyul 2025, 14:58
Əbu-Dabidə liderlərin görüşü başa çatdı – Video

Əbu-Dabidə liderlərin görüşü başa çatdı – Video

10 İyul 2025, 14:48
Məhkəmə Tolik haqda şikayətlə bağlı qərar verdi

Məhkəmə Tolik haqda şikayətlə bağlı qərar verdi

10 İyul 2025, 14:46
Zooparkda şir qadına hücum edib, qolunu qopardı

Zooparkda şir qadına hücum edib, qolunu qopardı

07 İyul 2025, 14:30
Prezident onu rektor təyin etdi

Prezident onu rektor təyin etdi

07 İyul 2025, 14:27
Albinanın ölümü ilə bağlı yayılan xəbərə Mətbuat Şurasından – Reaksiya

Albinanın ölümü ilə bağlı yayılan xəbərə Mətbuat Şurasından – Reaksiya

07 İyul 2025, 14:15
“Azərişıq”ın 1 ayda 26, 3 milyonluq sifariş verdiyi şübhəli şirkət

“Azərişıq”ın 1 ayda 26, 3 milyonluq sifariş verdiyi şübhəli şirkət

07 İyul 2025, 13:59
DİN bu sahələr üzrə yeni təqaüd proqramı elan edir

DİN bu sahələr üzrə yeni təqaüd proqramı elan edir

07 İyul 2025, 13:36
Sabah leysan olacaq, dolu düşəcək

Sabah leysan olacaq, dolu düşəcək

07 İyul 2025, 13:20
DYP radarlarla bağlı müraciət yaydı

DYP radarlarla bağlı müraciət yaydı

07 İyul 2025, 12:59
Metan qazından zəhərlənərək ölən türkiyəli hərbçilərin sayı artdı

Metan qazından zəhərlənərək ölən türkiyəli hərbçilərin sayı artdı

07 İyul 2025, 12:52
Bakı metrosunda HƏYƏCANLI ANLAR: Ana və övladları eskalatordan yıxıldılar

Bakı metrosunda HƏYƏCANLI ANLAR: Ana və övladları eskalatordan yıxıldılar

07 İyul 2025, 12:47
Ödənilə bilinməyən bu borcları dövlət qaytaracaq – Qanun dəyişir

Ödənilə bilinməyən bu borcları dövlət qaytaracaq – Qanun dəyişir

07 İyul 2025, 12:36
Natiq Cəfərli atasını itirdi

Natiq Cəfərli atasını itirdi

07 İyul 2025, 12:29
İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

İradə Gülməmmədovanın qızı bu quruma 100 min manata ofis icarəyə verir

04 İyul 2025, 12:46
Ərdoğan Azərbaycandadır

Ərdoğan Azərbaycandadır

04 İyul 2025, 12:41
Xankəndidə Zirvə görüşü başlayır

Xankəndi şəhərində İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 17-ci Zirvə görüşü keçirilir

04 İyul 2025, 12:39

Reportyor.info saytı gündəlik bülletenlər vasitəsi ilə siyasət, iqtisadiyyat, cəmiyyət, idman, mədəniyyət sahələri üzrə ölkədə və dünyada baş verən ən vacib hadisələri öz oxucularına operativ şəkildə çatdırır.

  • Ana Səhifə
  • Haqqımızda
  • Əlaqə
  • Reklam
  • Media üçün

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.

Nəticə yoxdur
Bütün nəticələrə bax
  • Gündəm
  • Siyasət
  • Dünya
  • Cəmiyyət
  • İqtisadiyyat
  • Seçmə
  • Sosial
  • Maraqlı
  • İdman
  • Özəl
  • Köşə
  • Araşdırma
  • Maqazin

REPORTYOR © 2023 - Bütün hüquqları qorunur.